Szetlandy - przewodnik

1. Zachwycająca przyroda - surowe krajobrazy, klify i wybrzeża pełne dzikiego życia.
2. Kultura i historia - unikalne dziedzictwo Wikingów i tradycyjne festiwale.
3. Spokój i kameralność - idealne miejsce na oderwanie się od codziennego zgiełku.

Szetlandy - podstawowe informacje

Gdzie leżą Szetlandy?

Szetlandy to archipelag należący do Wielkiej Brytanii, położony na północ od Szkocji, pomiędzy Morzem Północnym a Oceanem Atlantyckim. To jeden z najbardziej wysuniętych na północ regionów Zjednoczonego Królestwa.

Najważniejsze miasta i miejscowości

• Lerwick
• Scalloway
• Brae
• Sandwick
• Unst (Baltasound)

Język urzędowy

Językiem urzędowym na Szetlandach jest angielski. Można też usłyszeć lokalny dialekt szetlandzki, który nawiązuje do języków nordyckich. Angielski jest jednak w pełni wystarczający do komunikacji.

Różnica czasowa względem Polski

Jeśli w Polsce jest 12:00, na Szetlandach jest 11:00.

Szetlandy - praktyczne informacje

Waluta i płatności w regionie

Na Szetlandach obowiązuje funt szterling (GBP). Płatność kartą jest powszechnie akceptowana, jednak w mniejszych miejscowościach lub na wyspach warto mieć przy sobie trochę gotówki. Przykładowy kurs wynosi około 1 GBP = 5,30 PLN.

Transport lokalny w Szetlandach

Najpopularniejszym środkiem transportu są autobusy, które łączą główne miasta i wsie. Bilet jednorazowy kosztuje około 2-3 GBP (10-15 PLN). Wynajem auta to koszt około 50-70 GBP za dzień (265-370 PLN). Taksówki są droższe – ok. 2,50 GBP (13 PLN) za kilometr, a aplikacje typu Uber czy Bolt nie działają w regionie. Bilety na transport lokalny najlepiej kupować u kierowcy lub w punktach informacji turystycznej. Drogi są w dobrym stanie, a ruch jest niewielki, co sprawia, że wynajem auta to wygodna opcja dla turystów.

Internet w regionie

Zakup lokalnej karty SIM jest korzystny, zwłaszcza dla osób planujących dłuższy pobyt. Główni operatorzy to EE i Vodafone, a przykładowy pakiet 10 GB kosztuje około 15 GBP (80 PLN). Karty SIM można kupić na lotnisku lub w kioskach. Do zakupu wymagany jest paszport. Darmowe WiFi jest dostępne w kawiarniach, hotelach i miejscach publicznych, takich jak biblioteki czy centra informacji turystycznej.

Przykładowe ceny w regionie

• Jedzenie uliczne (np. fish & chips): 7-10 GBP (37-53 PLN)
• Obiad w restauracji średniej klasy: 15-20 GBP (80-106 PLN)
• Kolacja w restauracji premium: 30-50 GBP (160-265 PLN)
• Piwo: 4-5 GBP (21-27 PLN)
• Kawa: 3 GBP (16 PLN)
• Bilet wstępu do atrakcji turystycznej (np. muzeum): 5-10 GBP (27-53 PLN)

Co ze sobą zabrać do Szetlandów?

Ze względu na chłodny i często wietrzny klimat, warto zabrać ciepłe ubrania, wodoodporną kurtkę oraz wygodne buty na spacery po wyspach. Gniazdka elektryczne są typu G, więc potrzebny będzie adapter. Przydatne mogą być także powerbank, krem przeciwsłoneczny oraz podstawowe leki na ból głowy czy alergie. Jeśli planujesz wynajem auta, pamiętaj o zabraniu międzynarodowego prawa jazdy.

Loty do Szetlandów

Główne lotniska to Sumburgh Airport (LSI). Loty z Polski trwają średnio 4-6 godzin, z przesiadką w Szkocji, np. w Edynburgu lub Glasgow. Bezpośrednie loty są rzadko dostępne, a główne linie lotnicze obsługujące ten kierunek to Loganair i British Airways.

Noclegi w regionie

Na Szetlandach można znaleźć różnorodne typy noclegów – od hosteli i pensjonatów po hotele 3*, 4* oraz tradycyjne domki. Przykładowe ceny to 20-40 GBP za noc w hostelu (106-212 PLN) i 80-150 GBP za noc w hotelu 4* (425-800 PLN). Rezerwacje warto robić wcześniej, zwłaszcza w sezonie letnim. Charakterystyczną formą noclegu są tradycyjne domki (tzw. crofts), które można wynająć na cały pobyt.

Kuchnia regionu

• Reestit Mutton – suszona i solona baranina, podawana z ziemniakami lub w zupie.
• Shetland Bannock – tradycyjny płaski chleb, często jedzony na śniadanie.
• Shetland Black Potatoes – lokalna odmiana ziemniaków, o ciemnej skórce i intensywnym smaku.
• Scalloway Lobster – świeży homar, często serwowany w eleganckich restauracjach.

Najlepiej spróbować lokalnych potraw w rodzinnych restauracjach w Lerwick lub Scalloway. Typowe przyprawy to sól morska i zioła takie jak tymianek. Z deserów warto spróbować Cloutie Dumpling – słodkiego puddingu z rodzynkami, cynamonem i gałką muszkatołową.

Święta i festiwale w regionie

• Up Helly Aa (styczeń) – największy festiwal ognia w Europie, z paradami wikingów i paleniem łodzi.
• Shetland Folk Festival (maj) – międzynarodowy festiwal muzyki folkowej.
• Shetland Nature Festival (lipiec) – wydarzenie poświęcone przyrodzie, z warsztatami i wycieczkami.
• Simmer Dim Rally (czerwiec) – zlot motocyklistów, który przyciąga fanów jednośladów z całej Europy.

Podczas tych wydarzeń można spodziewać się tłumów i wyższych cen za noclegi. Warto zarezerwować wszystko z wyprzedzeniem.

Co warto przywieźć z regionu?

Do najpopularniejszych pamiątek należą wyroby z wełny szetlandzkiej (swetry, szaliki), lokalne przetwory (miód, dżemy) oraz biżuteria inspirowana nordyckimi wzorami. Pamiątki najlepiej kupować w lokalnych sklepach lub na targach w Lerwick. Ceny są zazwyczaj stałe, lecz na większych targach można delikatnie negocjować.

Ciekawostki o regionie

Szetlandy słyną z niezwykle długich dni w lecie – tzw. „simmer dim”, kiedy słońce prawie nie zachodzi. Wyspy są również domem dla unikalnych gatunków zwierząt, takich jak szetlandzkie kucyki. Region ma bogatą historię związaną z wikingami, co widać w tradycjach i nazwach miejscowości. Na Szetlandach obowiązują nietypowe prawa ochrony przyrody – np. nie wolno zbierać ptasich jaj. Turystów może zaskoczyć też otwartość mieszkańców, którzy często chętnie opowiadają o lokalnej kulturze.